Ganesha (ook wel Ganesh genoemd) is de hindoegod met het olifantenhoofd die wordt beschouwd als een van de beroemdste godheden in het hindoeïsme. Hij is de god van kennis, intelligentie en wijsheid. Hij wordt ook vaak de god van de voorspoed en beschermheilige voor reizigers genoemd.
Wat is zijn verhaal?
Het verhaal van Ganesha is terug te vinden in verschillende historische hindoebronnen, zoals de Purana's, de Mahabharata en de Ramayana. Hoewel de verhalen enigszins van elkaar kunnen verschillen, is dit de meest bekende versie:
Ganesha is de zoon van Shiva (de god van de vernietiging) en Parvati (de godin van de schepping en vruchtbaarheid). Tijdens een conflict tussen vader en zoon hakte Shiva per ongeluk - in een opwelling - het hoofd van Ganesha af. Parvati was er kapot van.
Parvati was er kapot van. Shiva beloofde een nieuw hoofd voor zijn zoon te vinden zodat hij verder kon leven. Het moest het hoofd zijn van het eerste schepsel dat ze tegenkwamen dat er noordelijk uitzag. Dat wezen bleek een olifant te zijn, waardoor Ganesha een olifantenhoofd kreeg. Zo kon hij weer tot leven komen.
Hoe herken je Ganesha?
Ganesha wordt meestal afgebeeld met een olifantenhoofd, een grote buik en vier armen. Maar er zijn verschillende verschijningsvormen van hem. Zo wordt hij soms ook afgebeeld met meerdere armen en met verschillende attributen (zie hieronder). Ook wordt hij soms afgebeeld op een troon of een lotusbloem. Als Vahana (rijdier) gebruikt hij een rat of (spits)muis.
Zittende Ganesha met kroon. Zijn rat zit naast zijn voet.
Van alle attributen draagt hij het vaakst de strijdknots. Dit is zijn wapen om obstakels mee te vernietigen. Daarnaast draagt hij vaak een zoete lekkernij, die succes en spirituele kennis symboliseert. Die lekkernij kan bijvoorbeeld modak zijn. Dat is een zoet Indiaas gerecht van deeg gevuld met kokos, suiker, kardemom, noten en gedroogd fruit.
Symboliek van zijn lichaamsdelen
Elk lichaamsdeel heeft een bepaalde symbolische betekenis. Zo staat zijn olifantenhoofd bijvoorbeeld voor wijsheid en intelligentie, een associatie die in verschillende culturen voorkomt. Zijn slurf symboliseert (geestelijke) kracht en flexibiliteit. Zijn ogen zijn klein, wat wijst op concentratie. Door zijn blik te focussen, laat hij zich niet afleiden van zijn taak om obstakels te verwijderen. Zijn grote oren symboliseren luisteren en het opnemen van kennis. Zijn grote buik wordt op verschillende manieren geïnterpreteerd, onder andere als symbool van de kosmos. De buik kan ook overvloed en plezier betekenen (hij eet veel en geniet van het leven).
Mensen vereren Ganesha op verschillende tijden en om verschillende redenen. Hij wordt bijvoorbeeld aanbeden door reizigers om bescherming te krijgen. En door studenten omdat hij wordt geassocieerd met intelligentie. Maar mensen aanbidden hem ook voor succes in nieuwe (spirituele of materiële) ondernemingen. Daarom is hij vaak te vinden bij ingangen van huizen en tempels, of op de weg.
Voor sommigen is het traditie om zijn slurf te strelen om zegeningen te ontvangen voor geluk, succes en het overwinnen van obstakels. Daarom kan de slurf van een stenen beeld gladder zijn dan de rest van het beeld vanwege de wrijving.
Ook wordt de lekkernij waarmee hij soms wordt afgebeeld - modak - gebruikt voor offers aan de god. Door dit te doen hopen mensen zijn sympathie en zegeningen te ontvangen.
Rootz Gallery collectie
Bij Rootz Gallery verkopen we veel verschillende soorten Ganesha beelden en maskers. Alle foto's in dit artikel zijn foto's van items uit onze collectie. Neem gerust contact met ons op als je geïnteresseerd bent (stuur een e-mail naar info@rootz.gallery).
